Triết lý Chủ_nghĩa_yếm_thế

Chủ nghĩa khuyển nho là một trong những triết lý đáng chú ý nhất trong tất cả các triết lý Hy Lạp,[9] chủ trương con người có thể được sung sướng và tự do trong thời đại đầy động loạn. Mặc dù mọi người trái ý về một học thuyết chung, chủ nghĩa khuyển nho bao gồm các nguyên tắc sau đây:[10][11][12]

  • Cái để nhắm tới trong cuộc sống là sự hưng thịnh và óc minh mẫn (ἁτυφια), vượt ra khỏi sự hiểu sai, vô tâm, dại dột, và tự phụ.
  • Đời sống hưng thịnh đạt được bằng cách sống hợp tính vốn có theo lý trí.
  • Kiêu ngạo (τύφος) bắt nguồn từ phán đoán sai giá trị của sự vật, gây ra cảm xúc tiêu cực, ham muốn không tự nhiên, và tính cách xấu xa.
  • Hưng thịnh phụ thuộc vào năng lực tự túc (αὐτάρκεια), óc thanh thản, phát huy tiềm lực, tình yêu thương con người, lời nói chân thật, và làm ngơ sự thay đổi ở đời (ἁδιαφορία).[12]
  • Con người đạt được hưng thịnh và minh mẫn bằng cách khổ hạnh (ἄσκησις) để thoát khỏi mối ràng buộc của của cải, danh vọng, và quyền lực không có nền móng trong tự nhiên. Chủ nghĩa khuyển nho chủ trương sống cực khổ, nhưng không phải sống làm việc mệt nhọc. Ví dụ: Diogenes ăn xin kiếm sống chứ không phải lao động chân tay. Sống cực khổ nghĩa là cố tình chọn lối sống khó khăn, như chỉ mặc một chiếc áo choàng mỏng và đi chân trần vào mùa đông.[13]
  • Một người Khuyển nho sống trơ tráo (Αναιδεια) và làm trái phép tắc xã hội để đánh thức người đời.
Phái khuyển nho nhận Heracles làm người hùng bảo hộ. Đây là pho tượng mạ đồng vào thế kỷ 2 CN.[14][15]

Một người Khuyển nho không có tiền bạc của cải gì và không chịu nhận giá trị phàm tục của tiền bạc, danh vọng, và quyền lực.[10] Cuộc sống sống thuận theo tự nhiên chỉ cần phải có những cái không thể thiếu để sống và đem lại tự do bằng cách cởi bỏ ra mọi nhu cầu trần tục.[16] Phái khuyển nho nhận Heracles làm người hùng, làm người Khuyển nho hoàn hảo,[14] vì Heracles “là người bắt được Cerberus là con chó săn của Hades ở địa ngục, thu hút nhất là người chó Diogenes.”[15] Nhà hùng biện Lucian nhận xét, “Cerberus và người Khuyển nho chắc chắn có điểm chung là con chó.”[17]

Lối sống khuyển nho đòi hỏi sự rèn luyện suốt đời, không chỉ đầu óc, mà còn thân thể:

[Diogenes] từng nói, có hai loại rèn luyện: rèn luyện đầu óc và rèn luyện thân thể. Lúc tập luyện thân thể thì đầu óc được nhanh và linh hoạt, dễ hàm dưỡng đức tính, nhưng không thể chỉ rèn luyện thân thể mà bỏ bê đầu óc, vì việc thực hiện cái tốt cần phải có cả đầu óc minh mẫn lẫn thân thể khoẻ mạnh.[18]

Sống đơn giản và rèn luyện thân tâm không có nghĩa là ở ẩn, không bận việc đời. Một người Khuyển nho phải sống trong dân chúng và làm ngơ mọi lời lăng mạ về việc làm thoát tục của hắn.[10] Có người cho rằng Phái khuyển nho phát minh ý tưởng mọi người đều thuộc về một cộng đồng: khi được hỏi quê quán, Diogenes trả lời ông là “dân thế giới.”[19]

Người Khuyển nho hoàn hảo sẽ truyền bá chủ trương và sủa cho mọi người nhận ra lỗi của họ,[10] dùng lối sống cùng óc châm biếm cay nghiệt để đào sâu và phơi bày những điều giả tạo nằm ở gốc rễ của lề thói có từ lâu đời.[10]

Chủ nghĩa khuyển nho hầu hết tập trung sửa sang đạo đức, song một số người Khuyển nho như Monimos cũng nói tới thuyết nhận thức.

Triết lý khuyển nho ảnh hưởng lớn Hy Lạp, gây ra chủ nghĩa khắc kỷ. Thế kỷ 2 TCN, nhà triết học khắc kỉ Apollodoros viết, “Chủ nghĩa khuyển nho là lối ngắn nhất đến đức hạnh.”[20]